Postoji mnogo tipova HPV-a, neki su bezopasni, dok drugi mogu uzrokovati ozbiljne zdravstvene probleme. U mnogim slučajevima, virus je niskog rizika i nestaje sam. Međutim, postoje neki tipovi koji mogu dovesti do genitalnih bradavica ili čak do raka. Kod žena, HPV infekcija može uzrokovati probleme s grlićem materice koji mogu dovesti do raka grlića materice. Takođe može izazvati rak vagine, vulve, anusa, usne duplje i ždrijela. Kod muškaraca, HPV infekcija može dovesti do raka penisa, anusa, usne duplje i ždrijela (1).
HPV je vrlo čest virus. Procjenjuje se da će oko 8 od 10 ljudi biti zaraženo HPV-om u nekom trenutku svog života. Vjerovatnoća da imate HPV raste s brojem seksualnih partnera koje imate (2).
Svako ko je seksualno aktivan može dobiti HPV. Najčešće se širi tokom vaginalnog ili analnog seksa, a može se prenijeti čak i kada zaražena osoba nema znakove ili simptome (1).
Jednom zaražena, osoba možda neće osjetiti nikakve simptome, zapravo, većina ljudi ni ne zna da imaju HPV. Ponekad se bradavice mogu pojaviti sedmicama, mjesecima ili čak godinama nakon zaraze virusom. Žene takođe mogu otkriti da imaju HPV sa izmjenjenim ćelijama grlića materice pronađenim tokom Papa testa. Redovni pregledi sa Papa testom kod ginekologa (svakih 3-5 godina, ovisno o dobi) je najbolji način za dijagnostikovanje HPV-a prije nego što dovede do prekancera grlića materice ili raka (1).
Ne postoji lijek za HPV, ali simptomi se mogu liječiti. Ljekar može ukloniti bradavice ili premaligne ćelije u zahvaćenom tkivu kako bi smanjio rizik od razvoja raka (1). Sprečavanje HPV infekcije na prvom mjestu je vaša najbolja odbrana.
HPV vakcina (Gardasil 9®) je najbolji način za prevenciju infekcije (1). SZO preporučuje vakcinaciju protiv HPV-a za dječake i djevojčice u dobi od 9 do 14 godina (3). Međutim, može se dati već u dobi od 9 godina i čak do 45 godina. HPV vakcina nudi zaštitu od 90 posto virusa koji uzrokuju genitalne bradavice i 70 do 80 posto visokorizičnih HPV virusa koji mogu uzrokovati rak. Vakcinacija prije prvog seksulanog odnosa je najefikasniji način da se to spriječi. Ali, čak i ako ste imali seks, ipak biste trebali razmisliti o vakcini! Možete se zaštititi od sojeva virusa sa kojima niste došli u kontakt. Korištenje barijerne kontracepcije (kondoma) takođe je još jedan način zaštite od infekcije. Ako ništa drugo, edukacija, praktikovanje sigurnog seksa i redovni pregledi mogu pomoći u smanjenju rizika od dobijanja HPV-a (1).
Ovih osam aktivnosti i mjera značajno će smanjiti rizik nastanka HPV infekcije, ili razvoj dugotrajnih HPV infekcija ili će omogućiti da se njihove posljedice na vrijeme otkriju i uklone:
1. HPV vakcinacija za prevenciju raka povezanih s HPV-om i genitalnih bradavica
2. Praktikujte apstinenciju ukoliko niste u stalnoj vezi
3. Ne stupajte premladi u seksualne odnose
4. U bilo kojoj dobi, ograničite broj seksualnih partnera
5. Koristite kondome pri svakom seksualnom odnosu
6. Za muškarce, nemojte se oslanjati na obrezivanje da biste smanjili rizik
7. Usvojite zdrav način života kako biste ojačali svoj imuni sistem 8. Za žene, obavite pregled kako biste rano otkrili prekancerozne promjene (4).