Bolesti povezane s HPV-om predstavljaju važan zdravstveni teret širom svijeta. Potpuna kvantifikacija njihovog tereta ograničena je nedostatkom rutinskih podataka u mnogim zemljama. Najbolje dostupne procjene pokazuju da, pored karcinoma, prekancerozne lezije i genitalne bradavice predstavljaju značajno opterećenje širom svijeta. Vakcinacija i skrining su važne intervencije koje mogu dovesti do značajnog smanjenja bolesti povezanih s HPV-om (1).
Iako je većina HPV infekcija bez simptoma i prolazi spontano, mogu se razviti dugotrajne/stalne (perzistentne) infekcije koje dovode do genitalnih bradavica, stanja koja prethode razvoju karcinoma i karcinoma grlića materice, anusa, vagine, vulve, penisa, usne duplje i ždrijela (2). U većini slučajeva, imunski sistem pobijedi HPV infekciju prije nego što nastanu bradavice. Kada se bradavice ipak pojave, one se razlikuju po izgledu u zavisnosti od vrste HPV-a:
Genitalne bradavice. One se pojavljuju kao ravne lezije, male kvržice nalik karfiolu ili sitne izbočine nalik malim stabljikama. Kod žena, genitalne bradavice se javljaju uglavnom na vulvi, ali se mogu pojaviti i blizu anusa, na grliću materice ili u vagini. Kod muškaraca se genitalne bradavice pojavljuju na penisu i skrotumu ili oko anusa. Genitalne bradavice rijetko uzrokuju nelagodu ili bol, iako mogu svrbjeti.
Obične bradavice. Uobičajene bradavice se pojavljuju kao grube, izdignute kvržice i obično se javljaju na rukama i prstima.
U većini slučajeva, obične bradavice su jednostavno ružne, ali također mogu biti bolne ili podložne ozljedama ili krvarenju.
Plantarne bradavice. Plantarne bradavice su tvrde, zrnaste izrasline koje se obično pojavljuju na petama ili tabanima. Ove bradavice mogu uzrokovati nelagodu. Ravne bradavice. Ravne bradavice su lezije s ravnim vrhom, blago uzdignute. Mogu se pojaviti bilo gdje, ali djeca ih obično dobiju na licu, muškarci obično u području brade, a žene na nogama.
Genitalne bradavice su česta polno prenosiva infekcija. Mogu se pojaviti na genitalijama, u pubičnom području ili u analnom kanalu. Kod žena, genitalne bradavice mogu rasti i unutar vagine.
Rak grlića maternice. Gotovo svi karcinomi grlića materice uzrokovani su HPV infekcijama, ali može proći 20 godina ili duže da se razvije rak grlića materice nakon HPV infekcije . HPV infekcija i rak grlića materice u ranom stadijumu obično ne izazivaju uočljive simptome. Vakcinacija protiv HPV infekcije je najbolja zaštita od raka grlića materice. Budući da rani rak grlića materice ne uzrokuje simptome, od vitalnog je značaja da žene imaju redovne preventivne i skrining preglede kako bi se otkrile bilo kakve prekancerozne promjene na grliću materice koje mogu dovesti do raka. Trenutne smjernice preporučuju da žene u dobi od 21 do 29 godina rade Papa test svake tri godine. Ženama u dobi od 30 do 65 godina savjetuje se da nastave s Papa testom svake tri godine ili svakih pet godina ako u isto vrijeme rade i HPV DNK test. Žene starije od 65 godina mogu prekinuti testiranje ako su imale tri normalna Papa testa zaredom ili dva HPV DNK i Papa testa bez abnormalnih rezultata (3).
Faktori rizika za HPV infekciju uključuju:
Broj seksualnih partnera. Što više seksualnih partnera imate, veća je vjerovatnoća da ćete dobiti genitalnu HPV infekciju. Seks sa partnerom koji je imao više seksualnih partnera takođe povećava rizik.
Dob. Uobičajene bradavice se najčešće javljaju kod djece. Genitalne bradavice se najčešće javljaju kod adolescenata i mladih odraslih osoba.
Oslabljen imuni sistem. Ljudi koji imaju oslabljen imuni sistem su u većem riziku od HPV infekcije. Imuni sistem može biti oslabljen HIV/AIDS-om ili lijekovima koji suprimiraju imuni sistem koji se koriste nakon transplantacije organa.
Oštećena koža. Područja kože koja su oštećena, probušena ili otvorena su sklonija razvoju uobičajenih bradavica.
Direktni kontakt. Dodirivanje nečijih bradavica ili nenošenje zaštite prije kontakta sa površinama koje su možda bile izložene HPV-u kao što su javni tuševi ili bazeni može povećati rizik od infekcije HPV-om (3).