Prva vakcina za prevenciju HPV-a je licencirana 2006. godine. Trenutno postoji 6 profilaktičkih HPV vakcina. Sve su predviđene da se daju, ako je moguće, prije početka seksualnih aktivnosti, odnosno prije izlaganja HPV-u. Sve vakcine su pripremljene koristeći rekombinantnu DNK i tehnologiju ćelijske kulture, iz pročišćenog L1 strukturnog proteina, koji se samosastavlja i formira prazne školjke specifične za HPV, nazvane virusu slične čestice (VLP). HPV vakcine ne sadrže žive biološke proizvode ili virusnu DNK i kao takve ne mogu izazvati infekciju. HPV vakcine sadrže adjuvanse i ne sadrže antibiotike ili konzervanse (1).
Kvadrivalentna (četvoro-valentna) vakcina za sprečavanje infekcija od četiri tipa HPV-a je licencirana za upotrebu u Sjedinjenim Državama i Evropi 2006, bivalentna (dvovalentna) vakcina licencirana je 2009. u SAD, a 2007. u Evropi, a 9-valentna vakcina licencirana je 2014. godine (2).
Sve HPV vakcine sadrže VLP protiv HPV visokog rizika tipove 16 i 18; deveto-valentna vakcina takođe sadrži VLP protiv visokorizičnih HPV tipova 31, 33, 45, 52 i 58; i četvorovalentne i devetovalentne vakcine sadrže VLP za zaštitu od anogenitalnih bradavica uzročno povezanih na HPV tipove 6 i 11. Sve HPV vakcine indicirane su za primjenu kod žena u dobi 9 godina ili više, a licencirani su za korištenje do 26 ili 45 godina starosti. Neke HPV vakcine su takođe licencirane za upotrebu kod muškaraca (1).
Vakcinacija protiv HPV-a djeluje izuzetno dobro. HPV vakcina ima potencijal da spriječi više od 90% karcinoma koji se mogu pripisati HPV-u. Otkako je vakcinacija protiv HPV-a prvi put preporučena 2006. godine, infekcije HPV tipovima koji uzrokuju većinu HPV karcinoma i genitalnih bradavica su opali za 88% među tinejdžerkama i 81% među mladim odraslim ženama u SAD. Manje tinejdžera i mladih ljudi dobija genitalne bradavice. Vakcinacija protiv HPV-a takođe je smanjila broj slučajeva prekancera grlića materice kod mladih žena. Zaštita koju pružaju HPV vakcine traje dugo. Osobe koje su primile HPV vakcine praćene su najmanje oko 12 godina, a njihova zaštita od HPV-a je ostala visoka bez dokaza da se vremenom smanjivala (3).
Trenutni dokazi potkrepljuju preporuka da se koristi raspored od 2 doze vakcine u primarnoj ciljnoj grupi od 9 godina starosti i za sve starije starosne grupe za koje su vakcine protiv HPV-a licencirane. Minimalni interval između prve i druge doze je 6 mjeseci. Ne postoji maksimalna preporuka za gornji interval između doza i duži intervali do 3 ili do 5 godina mogu se uzeti u obzir.
Alternativna opcija je raspored jedne doze. Kao off-label opcija, raspored jedne doze se može koristiti kod djevojčica i dječaka starosti 9-20 godina. Trenutni dokazi ukazuju da jedna doza ima komparativno dobru efikasnost i trajanje zaštite kao raspored od 2 doze i može pružiti prednost programu HPV vakcinacije, da bude efikasniji, pristupačniji i doprinose poboljšanju pokrivenosti. Iz perspektive javnog zdravlja, korištenje rasporeda jedne doze može ponuditi znatne rezultate i koristi koje nadmašuju potencijalni rizik nižeg nivoa zaštite ako efikasnost vremenom oslabi. Imunokompromitovani ili inficirani HIV-om (bez obzira na godine ili status antiretrovirusne terapije) treba primite najmanje dvije doze HPV vakcine (minimalno interval od 6 mjeseci) i, gdje je moguće, tri doze (1).
Vakcine, kao i svaki lijek, mogu imati nuspojave. Mnoge osobe koji dobiju HPV vakcinu nemaju nikakve nuspojave. Neke vakcinisane osobe navode da imaju vrlo blage nuspojave, poput bolne ruke od injekcije. Najčešći neželjeni efekti HPV vakcine su obično blagi i uključuju: bol, crvenilo ili oteklina u ruci u kojoj je data injekcija, groznica, vrtoglavica ili nesvjestica (nesvjestica nakon bilo koje vakcine, uključujući HPV vakcinu, češća je među adolescentima nego kod drugih), glavobolja ili osjećaj umora, mučnina, bol u mišićima ili zglobovima (3). Ne postoji povezanost između HPV vakcinacije i neplodnosti (4). Kako bi se spriječile nesvjestice i ozljede od nesvjestice, adolescenti bi trebali sjedjeti ili ležati tokom vakcinacije i 15 minuta nakon vakcinacije. Vrlo rijetko se nakon vakcinacije mogu javiti teške (anafilaktičke) alergijske reakcije. Ljudi sa teškim alergijama na bilo koju komponentu vakcine ne bi trebalo da primaju vakcinu (3).