Primarna prevencija
Primarna prevencija predstavlja sprečavanje obolijevanja kroz kontrolu izloženosti faktorima rizika za nastanak bolesti, te kao takva ima za cilj da spriječi nastanak specifičnog oboljenja putem smanjenja prisustva određenog faktora rizika za obolijevanje. To se može postići na različite načine, na primjer promjenom ponašanja ili smanjenjem izloženosti nekom faktoru koji može dovesti do bolesti, ili povećanjem otpornosti pojedinca ili populacije na efekte izlaganja uzročniku bolesti (upotrebom farmakoloških preparata u imunoprofilaksi i/ili hemioprofilaksi) (1-3).
Primjer najefikasnije mjere primarne prevencije u sprječavanju nastanka takozvanih infektivnih, odnosno zaraznih bolesti predstavlja vakcinacija. Sa druge strane, savjetovanje da se izbjegavaju visokorizični faktori za obolijevanje, kao što su prestanak pušenja i konzumacija alkohola, djelotvorne su mjere u sprečavanju obolijevanja od takozvanih nezaraznih bolesti (3).Zbog navedenog, primordijalna prevencija se bavi činiocima na sistemskom nivou, a ne izmjenom ličnih faktora rizika (što je cilj primarne prevencije).
Zato se mjere ovog nivoa prevencije uglavnom promovišu i realizuju kroz zakone i kreiranjem politika na državnom nivou (3). Kako primordijalna prevencija predstavlja najraniji modalitet prevencije, ona je često usmjerena na djecu i mlade, kako bi se upravo u ovoj populaciji, što je više moguće, smanjila izloženost faktorima rizika ili rizičnom ponašanju (2,3).
Primarna prevencija se sastoji od mjera ciljano usmjerenih na osjetljivu populaciju ili pojedinca. Kao što smo pomenuli, svrha primarne prevencije je da spriječi pojavu bolesti, te stoga, njenu ciljnu populaciju predstavljaju pojedinci koji ne boluju od određene bolesti (2).
Pojedini vidovi primarne prevencije uključiju i aktivno učešće stanovništva, kao što je redovno i pravilno pranje zuba u cilju sprečavanja karijesa. Sa druge strane, postoje intervencije na primarnom nivou gdje se ne očekuje aktivno učešće pojedinaca: dodavanje fluorida u komunalnu vodu za piće kako bi se očvrsnula zubna gleđ i spriječio karijes (3).
Primarna prevencija često cilja na specifične agense i faktore rizika za određene bolesti, ali takođe može imati za cilj promovisanje takozvanog zdravog ponašanja, poboljšanje otpornosti domaćina i promovisanje i očuvanje bezbjednog okruženja koje smanjuje rizik od bolesti uopšte (3).
Reference:
1. Porta M, editor. A dictionary of epidemiology. New York (NY): Oxford University
Press; 2008.
2. Kisling LA, M Das J. Prevention Strategies. [Updated 2023 Aug 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-.
3. Chapter 4 Basic Concepts in prevention and Health Promotion: AFMC Primer on population health [Internet]. 2018.
Sadržaj
- All
- Primarna prevencija
Prva vakcina za prevenciju HPV-a je licencirana 2006. godine. Trenutno postoji 6 profilaktičkih HPV vakcina. Sve su predviđene da se daju, ako je moguće, prije početka seksualnih aktivnosti, odnosno prije izlaganja HPV-u.
Prva vakcina za prevenciju HPV-a je licencirana 2006. godine. Trenutno postoji 6 profilaktičkih HPV vakcina. Sve su predviđene da se daju, ako je moguće, prije početka seksualnih aktivnosti, odnosno prije izlaganja HPV-u.
Prva vakcina za prevenciju HPV-a je licencirana 2006. godine. Trenutno postoji 6 profilaktičkih HPV vakcina. Sve su predviđene da se daju, ako je moguće, prije početka seksualnih aktivnosti, odnosno prije izlaganja HPV-u.
Prva vakcina za prevenciju HPV-a je licencirana 2006. godine. Trenutno postoji 6 profilaktičkih HPV vakcina. Sve su predviđene da se daju, ako je moguće, prije početka seksualnih aktivnosti, odnosno prije izlaganja HPV-u.