Sekundarna prevencija
Sekundarna prevencija obuhvata primjenu dostupnih medicinskih procedura i testova za rano otkrivanje poremećaja zdravlja i blagovremeno uvođenje odgovarajućeg liječenja i intervencija (1-3). Skrining je glavna komponenta sekundarne prevencije i kao takav ima za cilj rano otkrivanje i liječenje bolesti, prije nego što se pojave znaci i simptomi obolijevanja. U fokusu sekundarne prevencije populacija koja je već razvila neko oboljenje, ali se ono nalazi u najranijoj fazi, odnosno naizgled zdravi pojedinci kod kojih postoje patološke promjene, ali bez očiglednih simptoma i znakova koji se mogu detektovati tokom rutinske posjete ljekaru (4). Zbog svega navedenog, sekundarna prevencija je usmjerena na one bolesti kod kojih postoje faktori rizika koji se mogu izmjeriti, odnosno detektovati određenim testovima, ili postoji patološko stanje koje prethodi pojavi vidljive bolesti (4).
Cilj ovog nivoa zdravstvene prevencije je da se uspostavi adekvatna intervencija prije nego što se bolest pojavi ili razvije, bilo da se to može postići smanjenjem faktora rizika ili liječenjem osnovne abnormalnosti.
Ograničavajući faktor za aktivnosti iz ovog segmenta zdravstvene prevencije je to da se sekundarna prevencija može primijeniti samo kada prirodna istorija bolesti uključuje postojanje ranog perioda u kome se oboljenje lako identifikuje i liječi (čime se omogućava prekid progresije u ozbiljniji stadijum obolijevanja) (2-4).
Aktivnosti iz domena sekundarne prevencije zahtijevaju sigurne i tačne metode otkrivanja bolesti, poželjno u pretkliničkoj fazi, ali i djelotvorne metode intervencije (u slučaju detekcije potencijalnog problema). Rano otkrivanje praćeno adekvatnom intervencijom, u okviru sekundarne prevencije, djelotvorno je i značajno poboljšava ishode zdravstvene zaštite (4).
Reference:
1. Porta M, editor. A dictionary of epidemiology. New York (NY): Oxford University Press; 2008.
2. Kisling LA, M Das J. Prevention Strategies. [Updated 2023 Aug 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-.
3. Chapter 4 Basic Concepts in prevention and Health Promotion: AFMC Primer on population health [Internet]. 2018.
4. Quah SR. International Encyclopedia of Public Health. Amsterdam: Elsevier Science; 2017.
Sadržaj
- All
- Sekundarna prevencija
Javnozdravstveni skrining je glavna komponenta sekundarne prevencije i kao takav ima za cilj rano otkrivanje i liječenje bolesti, prije nego što se pojave znaci i simptomi obolijevanja. U njegovom fokusu su populacije u kojima se moglo razviti neko oboljenje, ali se ono nalazi u najranijoj fazi, odnosno naizgled zdravi pojedinci…